SORU VE CEVAPLARLA İCRA MÜDÜRÜNÜN MEHİL VESİKASI DÜZENLEME KONUSUNDAKİ TAKDİR HAKKI
SORU 1: Borçlu olarak yer aldığım icra takip dosyasında takibi durdurmak için icranın geri bırakılması amacıyla mehil vesikası alabilir miyim?
CEVAP: Evet ancak bunun içinde İcra ve İflas Kanunu’nun 36. Maddesindeki koşulların oluşması gerekir. Bunlar;
a) Hakkınızda ilamlı bir icra takibi yapılmalı,
b) Bu ilama karşı istinaf ya da temyiz yoluna başvurulmalı,
c) Hükmolunan para veya eşya depo edilmeli ya da bunların değerinde haciz yapılmalı ya da bunların değerinde icra hukuk mahkemesince kabul edilecek teminat (taşınır rehni veya esham veya tahvilât veya taşınmaz rehni veya muteber banka kefaleti) gösterilmeli.
SORU 2: Mehil vesikasını hem genel mahkemelerce (asliye hukuk, sulh hukuk, asliye ticaret vb) hem de icra hukuk mahkemesi kararları yönünden alabilir miyim?
CEVAP: İcra ve İflas Kanunu’nun 36. maddesi İcra ve İflas Kanununda özel hüküm bulunmadıkça (Örneğin; İİK.nun 69/4, 97/3, 97/14, 269/c-3, 276/3 gibi.) icra mahkemesi kararları hakkında uygulanmaz. Anılan madde genel mahkemelerce verilen kararlar hakkında uygulanabilir. (Adana BAM 10. HD. T.08/02/2019, E.2019/136, K.2019/189, T.08/02/2019, E.2019/155, K.2019/194, İstanbul BAM 20. HD. E: 2021/1054, K: 2021/3480, İstanbul BAM 21. HD. T: 09.04.2021, E: 2021/1102 , K: 2021/986, İstanbul Anadolu 24. İcra Mahkemesi E:2020/385, K:2020/279, Yargıtay 12. HD. T: 21.02.2006, E: 2006/181, K: 2006/3189). Bu nedenle İcra ve İflas Kanununda açık düzenleme bulunan hallerde İcra ve İflas Kanununun 36. maddesi uygulanır.
SORU 3: Yukarıdaki şartlar gerçekleştiğinde mehil vesikasını icra müdürlüğünden mi yoksa icra hukuk mahkemesinden mi almam gerekir?
CEVAP: İcra ve İflas Kanunu’nun 36/1. Maddesinde yer alan “… icranın geri bırakılması için takibin yapıldığı yer icra mahkemesinden karar alınmak üzere icra müdürü tarafından kendisine uygun bir süre verilir.” Şeklindeki hükme göre süre yani mehil (vesikası) icra müdürlüğünce verilir. Diğer bir değişle mehil vesikası verme yetkisi icra müdürlüğüne aittir.
SORU 4: İcra müdürünün mehil vesikası verip vermemekte takdir yetkisi var mıdır?
CEVAP: İcra ve İflas Kanunu’nun 36/1. Maddesinde yer alan “… icranın geri bırakılması için takibin yapıldığı yer icra mahkemesinden karar alınmak üzere icra müdürü tarafından kendisine uygun bir süre verilir. Bu süre ancak zorunluluk hâlinde uzatılabilir.” cümlesinde yer alan “uygun bir süre verilir” şeklindeki ifadeye göre icra müdürünün sürenin uzunluğunu belirlemede takdir yetkisi mevcut ise de, süre vermede yani mehil vesikası düzenlenmesinde takdir yetkisi yoktur. Ancak daha önce verilen sürenin zorunluluk nedeniyle uzatılmasında icra müdürünün takdir yetkisi vardır. Bu maddedeki zorunluluk hali açıkça belirtilmediği için bunun değerlendirmesini de icra müdürü yapacaktır.
SORU 5: İcra ve İflas Kanununda özel hüküm bulunmayan İcra Hukuk Mahkemesinin herhangi bir kararına karşı mehil vesikası talebinde bulunduğumda icra müdürlüğünün mehil vesikası düzenlenmesinde takdir yetkisi yoktur bu nedenle mehil vesikası düzenlemesi gerekir diyebilir miyiz?
CEVAP: İcra ve İflas Kanunu’nun 36/1.maddesinin İcra Hukuk Mahkemesi kararları hakkında uygulanabilmesi için açıkça İcra ve İflas Kanununda bir düzenleme olması gerekir. Yukarıda 2. soruya verdiğimiz cevapta yer alan yargı kararlarında da açıkça ifade edildiği üzere mehil vesikası ya da tehiri icra kararı verilip verilmemesi yönünde ayrım yapılmaksızın İcra ve İflas Kanununun 36.maddesinin İcra Hukuk Mahkemesi kararları hakkında uygulanabilmesi için İcra ve İflas Kanununda özel bir hüküm olması gerekir. Mehil vesikası verme yetkisi icra müdürlüğüne ait olduğu için bu konudaki yerleşik içtihatlar da dikkate alınarak şartları oluştuğunda icra müdürlüğünün mehil vesikası vermesi zorunludur. Şartları oluşmadığında yani;
a) Ortada istinafa ya da temyize konu bir ilam yok ise,
b) Muafiyetin mevcut olmadığı durumlarda teminat koşulu sağlanmamışsa,
c) İcra hukuk mahkemesi kararları yönünden kanunda 36.maddenin uygulanmasına ilişkin özel bir düzenleme yok ise, icra ve İflas Kanununun 36.maddesi gereğince icra müdürlüğünce mehil vesikası verilemez.
SORU 6: Yazılı kira sözleşmesi süresinin bitmesi nedeniyle tahliye taahhüdüne dayalı olarak hakkımda başlatılan (örnek 14) icra takibine itiraz etmem sonrasında icra hukuk mahkemesince verilen itirazın kaldırılması kararına karşı istinaf yoluna başvurduğumda üç aylık kira bedelini depo etmek suretiyle icra müdürlüğünden mehil vesikası alabilir miyim?
CEVAP: Bir önceki maddede de dediğimiz gibi İcra Hukuk Mahkemesi kararlarına karşı mehil vesikası alınabilmesi için İcra ve İflas Kanununda 36.maddenin uygulanmasına ilişkin özel bir düzenleme olması gerekir. Örnek 14 şeklindeki takipte icra müdürlüğünce tahliye emri düzenlenerek tebliğ edilir (İİK m 272) ve tebliğ tarihinden itibaren 7 gün içinde icra müdürlüğü nezdinde tahliye emrine itiraz edilebilir, bu itiraz tahliyeyi durdurur (İİK m 274/1-2), alacaklı icra hukuk mahkemesinden itirazın kaldırılmasını isteyebilir ve mahkemece şartların varlığı halinde itirazın kaldırılmasına karar verilir, itirazın kaldırılması üzerine de tahliye ve teslim gerçekleştirilir (İİK m 275). Bu madde kapsamında icra hukuk mahkemesi tahliye kararı vermez yalnızca itirazın kaldırılmasına karar verir.
İİK'nın 275. maddesi uyarınca verilen itirazın kaldırılması kararları TEHİRİ İCRA VERİLEBİLECEK KARARLARDAN değildir (Adana BAM 10. HD. T:03/02/2020, E:2019/3147, K:2020/218, İzmir BAM 8. HD. T:19/12/2024, E:2024/1109, K:2024/2954).
İİK'da itirazın kaldırılmasına ilişkin kararlara yönelik İ.İ.K.'nın 36. Maddesinin uygulanabileceğine yönelik özel düzenleme bulunmadığından, kira alacağı kaynaklı itirazın kaldırılmasına yönelik ilama ilişkin MEHİL BELGESİ VERİLMESİ MÜMKÜN DEĞİLDİR (İstanbul BAM 20. HD E:2021/1054, K:2021/3480, İstanbul BAM 21. HD T:09.04.2021, E:2021/1102, K:2021/986).
İcra ve İflas Kanununun 272 ila 275.maddelerinde aynı Kanunun 36.maddesine atıf yoktur. Bu nedenle icra müdürü 36. madde kapsamında mehil vesikası veremez. Buna ilişkin icra müdürlüğünce verilmiş bir karar örneği aşağıdaki gibidir. İcra müdürü ancak İİK m. 36'nın uygulama alanı bulduğu hallerde takdir yetkisine sahip değildir ve mehil vesikası düzenlemesi gerekir.
SORU 7: İcra müdürlüğünün mehil vesikası verip vermemesi yönündeki kararlarına karşı şikâyet yoluna başvurabilir miyiz?
CEVAP: Evet. İcra müdürlüğünün bu yöndeki kararlarına karşı tebliğ tarihinden itibaren 7 gün içinde müdürlüğün bağlı olduğu İcra Hukuk Mahkemesi nezdinde şikâyet yoluna başvurabilirsiniz.
SORU 8: İcra hukuk mahkemesinin şikâyetimiz sonucu verdiği kararına karşı istinaf yoluna başvurabilir miyiz?
CEVAP: İcra ve İflas Kanununun 363/1. maddesinde yer alan “… İcra mahkemesinin… 36 ncı maddeye göre icranın geri bırakılmasına ilişkin kararları DIŞINDAKİ kararlarına karşı… İstinaf yoluna başvurulabilir.” düzenlemesinden hareketle biraz daha geniş yorumlanarak yerleşik yargı içtihatlarıyla icra hukuk mahkemelerinin İcra ve İflas Kanununun 36.maddesinin uygulanmasıyla ilgili kararlarına karşı istinaf yoluna başvurulamayacağı kabul edilmiştir (Yargıtay 12. HD. T: 17/12/2019, E: 2018/14144, K: 2019/17971, 12. HD. T: 08/03/2022, E: 2021/10812, K: 2022/2927, 12. HD. T: 08/04/2022, E: 2022/4057, K: 2022/4660, 12. HD. T: 02.05.2023, E:2023/914, K: 2023/2919, 12. HD. T: 18.04.2025, E: 2025/1776, K: 2025/3303).
Özgür KOCA
İcra Müdür Yardımcısı
İCRA MÜDÜRLÜĞÜ KARAR ÖRNEĞİ
T.C............
İCRA DAİRESİ
2025/**** ESAS
KARAR TENSİP TUTANAĞI
Borçlu vekilinin teminat bedelinin hesap edilmesi ve mehil vesikası verilmesine ilişkin 12/05/2025 havale tarihli talebi ve dosya incelendi.
KARAR : İcra takibi, yazılı kira sözleşmesi ile kiralanan taşınmazın tahliyesine (örnek 14) ilişkin takip olup, borçlunun takibe itirazı sonrası İstanbul Anadolu 8. İcra Hukuk Mahkemesinin 17/04/2025 tarihli ve 2024/784 Esas, 2025/356 Karar sayılı ilamı ile itirazın kaldırılmasına karar verildiği, ilamda da ifade edildiği üzere itirazın kaldırılmasıyla birlikte takibin devamı işlemleri kapsamında tahliye yapılacağından tahliye hükmü kurulmadığı görülmüştür.
İcra ve İflas Kanunu’nun 36. maddesi İcra ve İflas Kanununda özel hüküm bulunmadıkça (Örneğin; İİK.nun 69/4, 97/3, 97/14, 269/c-3, 276/3 gibi.) icra mahkemesi kararları hakkında uygulanmaz. Anılan madde genel mahkemelerce verilen kararlar hakkında uygulanabilir. (Adana BAM 10. HD. T.08/02/2019, E.2019/136, K.2019/189, T.08/02/2019, E.2019/155, K.2019/194, İstanbul BAM 20. HD. E: 2021/1054, K: 2021/3480, İstanbul BAM 21. HD. T: 09.04.2021, E: 2021/1102 , K: 2021/986, İstanbul Anadolu 24. İcra Mahkemesi E:2020/385, K:2020/279, Yargıtay 12. HD. T: 21.02.2006, E: 2006/181, K: 2006/3189).
İcra ve İflas Kanunu’nun 275. maddesi uyarınca verilen itirazın kaldırılması kararları tehiri icra verilebilecek kararlardan değildir (Adana BAM 10. HD. T:03/02/2020, E:2019/3147, K:2020/218, İzmir BAM 8. HD. T:19/12/2024, E:2024/1109, K:2024/2954).
İİK'da itirazın kaldırılmasına ilişkin kararlara yönelik İ.İ.K.'nın 36. Maddesinin uygulanabileceğine yönelik özel düzenleme bulunmadığından, kira alacağı kaynaklı itirazın kaldırılmasına yönelik ilama ilişkin mehil belgesi verilmesi mümkün değildir. (İstanbul BAM 20. HD E:2021/1054, K:2021/3480, İstanbul BAM 21. HD T:09.04.2021, E:2021/1102, K:2021/986).
Her ne kadar icra müdürünün İİK'nun 36. maddesinin uygulanmasında takdir yetkisi olmadığı kabul edilebilirse de, bu husus ancak İİK m. 36'nın uygulama alanı bulduğu hallerde geçerlidir. İcra ve İflas Kanununun 272 ila 275.maddelerinde ise aynı Kanunun 36.maddesine atıf olmadığı gibi İcra Hukuk Mahkemesinin itirazın kaldırılmasına ilişkin kararları yönünden icra müdürlüğünce mehil belgesi verilemeyeceği İstanbul BAM 20. HD E:2021/1054, K:2021/3480, İstanbul BAM 21. HD T:09.04.2021, E:2021/1102, K:2021/986 sayılı içtihatlarıyla da kabul edilmiştir.
Yukarıda açıklanan gerekçelerle borçlu vekilinin talebinin REDDİNE,
İcra Hukuk Mahkemesi nezdinde karara karşı şikayet yolu açık olmak üzere karar verildi. ../../2025
Özgür KOCA
İcra Müdür Yardımcısı
